İş görüşmeleri bugün 45-60 dk arasında süren, değerlendiricinin görüşmeciye ilişkin izlenim oluşturduğu önemli bir zaman dilimidir. İzlenim, görüşmecinin mülakat esnasında ortaya koyduğu fiziksel duruş, iletişim tarzı, ve görüşülen süre içerisindeki tutum ve davranışlardan oluşur.
İlk izlenim aday görüşmeye gelmeden önceki süreçte oluşturulur.
Adaya ilişkin sosyal medya kaynakları, linkedin, facebook, twitter, google araştırılırak ön bilgi ve adaya ilişkin izlenim edinilmeye çalışılır. Böyle bir süreç geçireceğinizi düşünerek siz siz olun sosyal medya kaynaklarında profesyonel bir görüşmeye yönelik nasıl mesaj verdiğinize önem verin. Dikkatli veri paylaşımında bulunun.
Son bir sene içerisinde okuduğum ve bende dijital dünyaya ait iz bırakan en önemli kitaplardan birisi ” Social Networking and Impression Management:Self Presentation In the Digital Age”. Etkili Kişisel Sunumun dijital versiyonu. Başarılı bir kitap. Çok sayıda yazarın katkı sağladığı bir çalışma olmuş. Dijital Dünya’da kişisel etki oluşturmak üzerine ve dijital dünyada sizin ile farklı mecralarda tanışan insanlara yönelik olumlu kodlamanızın yaklaşımlarını nasıl oluşturabileceğinize dair önemli şifreler içermekte. Amerika’da sosyal medya üzerine okuyan kolej öğrencilerine tavsiye ediliyor.
İlk izlenim gelmeden elde ediliyor, peki görüşme? Hiç bir zaman ilk izlenim gerçek izlenimi oluşturmak için yeterli değildir. Dolayısı ile esas şekillenme ve kalıplaşma görüşme süreci içerisinde gerçekleşiyor. Eğer algı kelimesinin anlamını bilmiyorsak öğrenmemizde fayda var. Bizler dünyayı kendi sensörlerimiz ile yorumlarız. Özet ile kendi iç dünyamızdan karşımızdaki kişiyi dinleriz, anlamaya çalışırız. Süreç sonunda algılarımız ile elde ettiğimi veriler toparlanır ve bizde sonuç etkisi oluşturur.
Bu bilgi ile iş görüşmelerinin daha kompleks bir hale geldiğini düşünebilirsiniz. Doğrudur! Bu süreçteki en önemli kurtarıcınız Normlardır yada diğer adı ile Business Code dur(İş kodları). İş kodları bizleri bir kalıp içerisine yönlendirse de amaç bu kısa iş görüşme sürecinde olumlu izlenim oluşturmaktır. İş kodları dahilinde tutum, davranış, iletişim ve görünümümüze önem vermek, yerleşik algının ve izlenimin temel yapı taşlarını şekillendirir.
İş görüşme süreci mantıksal olarak 6 bölümden oluşur. Bu altı bölüm iç içe geçmiş zincir gibidir. Mantıksal alanlardan biri geçilmediğinde zincir kopar ve görüşmemiz zora girer.
İş Görüşmelerinde ki 6 mantıksal alan,
1) Uyum Sağlama
2) Kariyer Hikayesi ve Etkili Kişisel Sunum
3) Mülakat Soruları & Cevaplar
4) Sizin Sormanız Gereken Sorular
5) Ücret Paylaşımı veya Uzlaşmı
6) Kapanış
Bu altı aşama iş kodu ile gerçekleştiğinde önünüzde engel kalmaz. Bütün görüşmeler başarılı bir şekilde icra edilir ve sonuca ulaşır.
Bu altı mantıksal aşamayı ilerleyen günlerde bloğum içerisinde derinlemesine sizler ile paylaşıyor olacağım.
Geçen hafta üst düzey bir profesyonel ile yaptığım mülakatın sizlere güzel bir örnek teşkil edebileceğini düşünüyorum. Bu üst düzey profesyonelden izin alarak ve ismini kullanmadan konuyu bloğumda paylaşacağım üzerine anlaştık.
Zaman malum herkes için çok önemli ve işlerimizi yaparken veya yönetirken zamanı verimli kullanmaya çalışıyoruz. Bizler adaylarımız ile iş birliği içerisinde maksimum kişi ile görüşebilmek için plan yapıyoruz. Üst düzey profesyonel arkadaşımız ile İstanbul’un çılgın trafiğini göz önüne alarak ortak bir yerde Starbucks ta buluşmaya karar verdik. Ben kendi üzerime düşen çalışmayı yaptım, linkedin, facebook,google ve twitter üzerinden araştırmalarımı gerçekleştirdim. İlgimi çeken bir kaç yönünü not ettim.
Söylediğim gibi iş görüşmelerinin birinci aşaması Uyum Sağlamadır. Bu sorumluluk her iki tarafında sorumluluğu olmasına rağmen özellikle iş görüşmesini yapan, gerçekleştiren kişinin sorumluluğu içerisinde yer alır.
Starbucks’a görüşme zamanımızdan 5 dakika önce gelmiştim. Kendime kahvemi aldım, görüşeceğim kişiye de nezaketen, ne içtiğini bilmediğim için kendi içtiğim kahveden aldım. Masada bekledim. Adayım tam zamanında geldi. Oturduk. Sohbet açıldı, özgeçmişini dikkatli incelediğimi ama kendisinin gerek twitter üzerinde ki paylaşımları gerekese de linkedin üzerinde ki paylaşımlarının ilgimi çektiğini söylerek uyumlanmamızın temellerini attım.
Bir sonraki aşama kariyer hikayesi ve etkili kişisel sunum, yani kariyer hikayenizi nasıl aktardığınız ile alakalıdır. Bu aşamanın nasıl ilerleyeceğini bende merak ediyordum çünkü birer sene aralıkla 3 şirket değişimi gözüme çarpmıştı ve ayrılma sebeplerini merak ediyordum. Hikaye performansı ilk şirket değişiminin sonuna kadar çok iyi çok başarılı gerçekleşti. Ondan sonra yıkım başladı. İlk iş yerinden ayrılma sebebi kişisel gelişimin yeterli olmaması olarak belirtti ve şirketinin kendisini bu yönde desteklememesine bağladı. Bu kabul edilebilir bir cevap, tek bir soru o aşamada aklıma geldi ve sordum. O süreç esnasında acaba kendisine yatırım yapmışmıydı. Cevap EVET di. Hatta hangi eğitimleri kendisinin finanse ettiğini ve o eğitimleri başarılı bir şekilde iş yerinde nasıl kullandığını anlattı. İkinci bir senesini geçirdiği şirketten ise düşük ücret yüzünden ayrıldığını belirtti. Halbuki bir önceki iş yerinden daha iyi bir ücretle ayrıldığını belirtmişti. İŞTE BU NOKTA CONFLICT NOKTASIDIR. Ben üzerime düşeni yaptım, ve ücrete ilişkin sorumu sordum, daha iyi bir ücrete geçiş yapmamışmıydınız? Evet ama piyasa değerimin aslında daha yüksek olduğunu o şirkette öğrendim. Bu bir cevaptır. Ama aslında cevap değildir. Sizden beklenen tutarlı olmanızdır. Tutarlı olmak mülakat sürecince ortaya koymanız gereken bir tutum ve davranıştır. Sorulara verdiğiniz cevaplar tutarlılığınızın kanıtıdır.
Daha yüksek ücretle başka bir şirkete geçiş yapılmıştı. Bu tutarlıydı fakat girdiği şirketten ayrılma sebebi kendisinin başarılı bir şekilde yürüttüğü iş liderliğine rağmen yöneticilerinin kendisinin üzerine bir yönetici atamış olmalarıydı. Bu ayrılma isteğinin duygusal temasını oluşturmuştu. Adayımın bu aşamadan sonra 8 senelik deneyimi daha vardı ve bu uluslar arası şirketlerde üst düzey pozisyonlarda gerçekleşmişti. İki senede bir değişen işler adayımın anlaşılmasını zorlaştırıyordu. Ayrılma kararı verip iş görüşmelerine başladığında özgeçmişinde bulunan üç senenin açıklamasının her zaman başına iş açtığını anlattı. Ve böylelikle samimiyet kurdu ve empati oluşturdu. Bunu yaparken ilk yaklaşımı çok irite ediciydi. Cümleye “abi” diye başladı. Görüşmenin başından ve ilerleyen süreç içerisinde iletişim Can Bey, daha sonra abi olarak gerçekleşti. İtici bir etkileşim yarattı. Normal koşullarda üst düzey profesyonelimiz bu görüşmeyi kaybetmişti.
Profesyonel bir görüşme sürecine girdiğinizde samimi olmalısınız. Yaşam herkes için aynı çalışmaz. Yaşamımızda düşüşler ve çıkışlar vardır. Bunları en iyi şekilde siz aktarabilirsiniz ve samimiyet ile aktarmalısınız. Görüşmeyi kazanmak için ben çaba sarfettim. Farklı değerlendiriciler farklı yaklaşımlar sergileyebilir bunu unutmamanızı tavsiye ederim.
Üç senelik birer senelik macerasında her sene bir sebep olması çok makbul değildir. İkinci sebep yani daha iyi bir koşul ile başlanan iş deneyiminde piyasamı öğrendikten sonra değişim yapması, çok farklı şekillerde değerlendirilebilinir. Örneğin, fırsatçı bir yaklaşım, yeterince araştırma yapmadan teklifi kabul ettiği, bir sonraki değişimin duygusal sebepler ile tetiklenmesi süreklilik açısından soru işareti oluşturabilir. Bizler adaylarımızı seçerken bir süre beraber iş yolculuğu etmek için yola çıkıyoruz. Dolayısı ile iş görüşmelerinde aranan özelliklerden birisi tutarlılık ilkesidir.
Herkese kariyerinde başarılı bir hafta dilerim,
Can Büyükalkan