Kariyer Danışmanlığı Geleceğin Mesleğidir üzerine yazdığım yazı çok ilgi gördü. Yüze yakın e-posta ile yazım ödüllendirildi. Merak eden herkese geri dönmeye çalışıyorum ama baktım ki gelen e-postalar içerisinde farklı sorular var ve ben bu soruların hepsini e-posta yazarak cevaplandıramayacağım. Çözümü Bloğumdan gelen sorulara araştırılmış cevap vererek dönmek istedim. Konuya ve mesleğe ilgi duyan herkese teşekkür ederim.
E- Mail ile bilgi almak isteyen arkadaşların soruları temelde 10 soru etrafında dönüyor. Bende bu 10 soruyu kendi bloğumda her gün bir veya birkaç soruyu yanıtlayarak tüm blog okurlarım ile paylaşmak istedim.
1- Nasıl Kariyer Danışmanı Olabilirim? Sertifikasyon mevcutmudur?
Cevap: Bu mesleğin standartları dolayısı Dünya çapında belirlenmiş değil dolayısı ile mesleki sertifikasyonu yok. Kariyer Danışmanlığı mesleğini anlayabilmek ve etki alanını ve çerçevesini görebilmek için 1000 saatin üzerinde araştırma yaptım. Araştırmalarım çerçevesinde Amerika ve Almanya’da (yabancı lisanların sadece bu iki ülkeye izin verdiği için) bu mesleği icra eden üstad seviyesinde ki profesyoneller ile yaptığım görüşmeler, aldığım mentörlük, okuduğum ve tavsiye üzerine okuduğum kitaplar ve katılım sağladığım eğitimler var. Sanırım mesleği sadece Türkiye’de değil aynı zamanda Dünya’da çok iyi anlamış ve biçimlendirebilen ve kullanabilen kişilerden biri oldum. Türkiye’de bazı akademik kuruluşlar Yüksek Lisans programı olarak veya Sürekli Gelişim merkezlerinde kendi kurumlarının ürettiği sertifikasyonu sağlıyor. Bunlar formasyon almak açısından faydalı olabilir ama piyasaya yönelik bir geçerlilikleri yoktur.
Bir uzman olarak, ben bu konuya, bu mesleği icra edebilmek için, Koçluk mesleğinin temellerine, Mentörlük mesleğinin temellerine ve etik danışman çizgisine sahip olmanız gerektiğini düşünüyorum.
Bu yukarıda saydığım 3 alan yolun sadece başıdır. Alfabenin ilk üç harfi olarak sizin ile paylaşabilirim.
Diğer bana yönlendirilen soruları açıkladıkça mesleği keşfetmeye devam edeceksiniz.
Koçluk mesleği veya Profesyonel Koçluk müessesesi yavaş yavaş keşfedilmeye başlandığı için bu mesleğin ne olduğuna dair bir açıklama yapmayacağım. Koçluk ile ilgilenen profesyoneller
Koçluk mesleğinden, Uyumlanma, Kuvvetli Soru Sorma Teknikleri ve Metafor uygulamaları bireyin sorular karşısında yüksek farkındalık seviyesine hızlı getirilmesi için kullanılır. Koçluk sürecinde, danışana karşı aktif bir duruş sergilemez, dolayısı ile koçlar iyi birer dinleme ustasıdır. Cümleleri iyi okurlar ve doğru soruları sorma yetenekleri üst düzeydedir ve tüm koçluk sürecinde yüksek empati ile çalışırlar. Kariyer Danışmanlığı seans seans çalışma ile ilerlediği gibi aynı zamanda bütün bir zaman içerisinde de oynamak ve çalışmak gerekir.
Kariyer danışmanı seanslarını veya blok çalışmalarını zaman dilimi içerisinde aktif ve pasif olarak ve bu duruşlar arasında sürekli geçiş yaparak ilerletir. Pasif süreç içerisinde iyi bir dinleyici, iyi bir sorgulayıcı, iyi bir metaforcu ve iyi bir uyumlanma ve empati ustası olmalıdır. Bu ustalık bir anda kazanılmıyor, insanlar ile çalışa çalışa bu yetkinliğinizi sürekli çalıştırarak geliştirmeye başlıyorsunuz.
Mentörlük mesleğinden, aktif kullanılan yönlerine yönelik bir alıntı yapmadan önce mesleği tarif eden Oxford Üniversitesinde saygın bir yeri olan Eric Pasloe’nun tarifi ile başlamak istiyorum.
Mentörlük “Mentoring is to support and encourage people to manage their own learning in order that they may maximise their potential, develop their skills, improve their performance and become the person they want to be.” Eric Parsloe, The Oxford School of Coaching & Mentoring
Kısaca insanları motivasyon yöntemleri ve araçları ile olmak istedikleri insanı “profesyonel duruş, vizyon ve yeni düşünce yapısı ile kurgulanması” noktasında kendi potansiyellerini ortaya koymaları noktasında eğitmek, öğrenimlerini desteklemek ve yetkinliklerini geliştirmek üzerine kullanılan çok önemli bir araçtır. Aynı koçluk mesleğinde olduğu gibi.
Koçluk pasif bir süreçken mentörlük daha aktif yönlendirici bir süreci kişinin gelişimi veya hazırlamak istediğiniz alan doğrultusunda hazırlamaktan geçiyor.
Danışmanlık, Danışman lafını hepimiz herhalde milyonlarca kez duymuşuzdur. Danışman belli bir alanda veya alanlarda uzman bilgi, donanımı ve araştırmaları ile herkesten fazla bilgisi olan kişi anlamında kullanılır. Danışmanlık mesleğinin sorumluluğu vardır oda danışanı veriler ve uzmanlık alanındaki gözlem ve uluslar arası bilgi ve gelişmeler doğrultusunda danışanın yapabileceği veya ihtiyaçları doğrultusunda bilgilendirmek, eğitmek ve yönlendirmektir.
Kariyer Danışmanlığına meslek olarak bakıldığında ve hakkını vererek yapmak istediğinizde bu üç alanın en azından “temel” eğitimlerini tamamlayarak ve sahip olarak yola çıkmanız, danışanınıza yol gösterebilecek bilgi sahibi olmanız açısından önemlidir.
Bu bilgi donanımına sahip olmanız, danışanınızın bir ücret karşılığı aldığı hizmet içerisinde kendisini hızlı bir farkındalık süreci içerisinde motive ederek ve doğru bilgileri onun iyiliği, istekleri için kullanılmasını sağlayarak arzu edilen sonuca ulaştırılması için önemlidir. Bu aynı zamanda mesleğinizin etik duruşu çerçevesinde danışanınıza karşı sorumluluk alma kapasitenizi arttırır.
Kariyer Danışmanlığına bir meslek gözü ile bakıp bu perspektiften değerlendirmeniz danışanlarınıza duyduğunuz saygınında bir göstergesidir.
Can Büyükalkan
canbuyukalkan@gmail.com